Σάββατο 20 Φεβρουαρίου 2010

Μιλάω πάντα για στοχαστές και όχι για φιλοσόφους

Αφιερωμα στον μεγαλο Ελληνα στοχαστη.
















∆ευτέρα, 20 Απριλίου 2009


Κώστας Αξελός...δυνατός παλµός και...στην ώριµη ηλικία!

Κώστας Αξελός, ο µεγάλος έλληνας στοχαστής, ξετυλίγει τις σκέψεις του στο Γιώργο ∆ουατζή σε µια µοναδική συνέντευξη για το περιοδικό "Κ"της Καθηµερινής.
Το στέγνωµα της ψυχής και της σκέψης είναι κάτι, που τον φοβίζει...
Ένας γοητευτικός έφηβος ογδόντα πέντε ετών, µε µυαλό σπινθηροβόλο. Φωνή και προφορά, υποβλητικές.
Η ανθρώπινη ζεστασιά διάχυτη. Το γέλιο αβίαστο. Μοναδική οξύνοια δεµένη µε παιδική τρυφερότητα . Και όσο σου µιλάει, νιώθεις από τους τυχερούς εκείνους, που δέχτηκαν τα υψηλά ερεθίσµατα «πετάγµατος της σκέψης» από έναν από τους σηµαντικότερους στοχαστές του αιώνα µας.
Τον συνάντησα στη Θεσσαλονίκη, όπου η εκεί Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ τον αναγόρευσε πρόσφατα επίτιµο διδάκτορα.
Ο λόγος του τελευταίου µεγάλου Ελληνα στοχαστή σε συνεπαίρνει, σε βοηθάει να ανελιχθείς σε άλλες σφαίρες, σε γεµίζει χαρά.
Aντε µετά να προσγειωθείς και να κάνεις αυτήν τη σπάνιας ποιητικότητας συζήτηση… συνέντευξη.
Τα µεγάλα ερωτήµατα έχουν απαντηθεί από δεκάδες µεγάλους και παραµένουν αναπάντητα.
Στη φιλοσοφία, η έννοια της απάντησης σε ένα ερώτηµα είναι µια αδόκιµη σκέψη. Το γιατί υπάρχει ο κόσµος έχει ποτέ αποδειχθεί;» λέει ο Κώστας Αξελός. Και στην εύλογη ερώτηση αν η συνεχής αυτοαναίρεση της αλήθειας αναζωογονεί ή σκοτώνει τον φιλόσοφο, απαντά: «Μιλάω πάντα για στοχαστές και όχι για φιλοσόφους. Και η αλήθεια είναι µια πάρα πολύ προβληµατική έννοια. Βλέπω την αλήθεια σαν κυρίαρχη µορφή µιας περιπλάνησης. Αµα η περιπλάνηση παίρνει µορφή και περιεχόµενο και συγκροτεί και συγκροτείται, δίνει µια µορφή της αλήθειας. Αλλά η αλήθεια υπακούει στην περιπλάνηση, και όχι το αντίθετο».


Τέλος των ιδεολογιών;

Οι ιδεολογίες γενικευόµενες πεθαίνουν. Μετά από αυτές, µια µέση απατηλή νοοτροπία θα κυριαρχήσει για πολύ.

Με ποια χαρακτηριστικά;

Εχει στοιχεία από όλα. Λίγο φιλελεύθερα, λίγο σοσιαλιστικά, λίγο χριστιανικά, λίγο εβραϊκά, λίγο προλεταριακά, λίγο αστικά, λίγο από τις φιλοσοφίες, αλλά είναι πάντα ένα µπέρδεµα, χωρίς αυτό να είναι σκέψη. Κάνει τους ανθρώπους να νοµίζουν ότι σκέπτονται.

Μπορεί ο άνθρωπος να προχωρήσει έτσι;

Η τεχνική προχώρησε µε γιγαντιαία βήµατα. Ο άνθρωπος, όµως, αµφιβάλλω πολύ.

Θα µπορούσατε να διαβλέψετε στον αυριανό κόσµο;

Ο αυριανός κόσµος, ο βιοµηχανικός, µαζικός, µηδενιστικός, ηλεκτρονικός και τεχνικοποιηµένος πολιτισµός, θα τεχνικοποιήσει ακόµη και τη φαντασία.
Υπάρχει ένα πέρα από την τεχνική; Και από ποιον κυριαρχείται η τεχνική; ∆εν µπορώ να απαντήσω.

Επικυρίαρχη η τεχνική;

Σήµερα φαίνεται ότι είναι το κυρίαρχο στοιχείο. Υπάρχει έως και µια τεχνική των φαντασιώσεων. Ο κινηµατογράφος, η ίδια µας η ζωή είναι µια µορφή τεχνικής. Είναι σαν αυτό που ακούω από τους φοιτητές, να λένε «έκανα έρωτα» χρησιµοποιώντας τη λέξη «κάνω» σαν να έκαναν ένα σκαµνί ως µαραγκοί…

Αν τελειώνει η φιλοσοφία, µετά τι;

Η εποχή µας έχει πέσει χαµηλά και η φιλοσοφία ζει το τέλος της.
Μετά από αυτήν υπάρχει χώρος για µια ανοιχτή ποιητική σκέψη.

Το έργο σας είναι διαποτισµένο από την ποίηση.

Αναµφισβήτητα. Πέρα από την ποίηση του ανθρώπου µε τη λυρική έννοια, υπάρχει η ποιητικότητα του κόσµου που είναι πιο δυνατή. Και η ανθρώπινη ποίηση είναι ένα ανταύγασµά της.
Με ενδιαφέρει η ποίηση που ξεφεύγει από όλα τα όρια και φτάνει σε ένα ύπατο σηµείο όπου συντρίβεται, συντρίβοντας και τον ποιητή της.

Τι είναι ο Θεός;

- Η πορεία του κόσµου η ίδια έκανε να φανεί ένας Θεός.
Λέω συχνά ότι ο Θεός είναι µια µορφή και µια µάσκα του κόσµου.

Τι κρατά ζωντανή τη σκέψη σας;

Η αναζήτηση, στη ζωή και στη σκέψη, της σύγκλισής τους και η αδυναµία της απόλυτης συνέπειας.

Είναι ποιοτικό κριτήριο για σας η συνέπεια ζωής και έργου σε έναν στοχαστή;

Θα έπρεπε να είναι. Αλλά βλέπουµε ότι µεγάλοι, τεράστιοι φιλόσοφοι σαν τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη είχαν την κουταµάρα να νοµίζουν ότι οι δούλοι ήταν φύσει δούλοι.
Κοντύτερα σε µας βρίσκεται ο Χάιντεγκερ και η τόσο ύποπτη σχέση του για ένα διάστηµα µε το ναζισµό.
Η συνέπεια είναι µια απαίτηση την οποία βρίσκω πιο πολύ στους µεγάλους ποιητές σαν τον Χέλντερλιν και τον Ρεµπώ.

Ποια η ελπίδα, η απελπισία σας;

Ελπίδα και απελπισία είναι αντιµετωπίσεις σχετικές, στενές. Είναι και µένουν ψυχολογικές, άρα περιορισµένες.

Ο,τι ψυχολογικό, περιορίζει;

Οι ψυχικές δυνάµεις σπρώχνουν τη σκέψη. Το ψυχικό όµως, που γίνεται ψυχολογικό, είναι εµπόδιο. Παραδείγµατος χάριν, ο ναρκισσισµός σαν το αποκορύφωµα του ψυχολογισµού είναι κάτι που όλα τα αναχαιτίζει, τα συρρικνώνει.

Κάποιες στιγµές δεν νιώσατε ναρκισσισµό, µαταιοδοξία…

Τα θεωρώ ευτελή, αλλά αναγκαία. Συγκροτούν κι αυτά την ολότητα και κανείς δεν µπορεί να βγει από την Ιστορία µε καθαρά χέρια. Αν θέλει να κρατήσει τα χέρια του εντελώς καθαρά, δεν θα έχει χέρια.
Ο άνθρωπος παίρνει µέρος σε αυτή την απογύµνωση, δεν είναι ποτέ έξω απ’ ό,τι γίνεται.

Πώς εισπράττετε την αναγνώριση;

Αναµφισβήτητα µε ικανοποίηση και θα έλεγα ψέµατα αν έλεγα ότι είµαι αδιάφορος, έστω κι αν τα κίνητρά της δεν µε ικανοποιούν πάντοτε.
Το καινούργιο βιβλίο µου θα ήθελα να πουληθεί, να συζητηθεί, να αρέσει. Αλλά η αγωνία είναι ποιο θα είναι το επόµενο βήµα.

Γιατί εκδίδετε βιβλία;

Νοµίζω πως είναι τα βιβλία µου εκείνα που µου επιβάλλονται.

Αν τα αφήνατε ως χειρόγραφα στο συρτάρι σας;


Ο άνθρωπος δεν είναι αποµονωµένο ον. ∆εν είναι ανεξάρτητος, είναι στοιχείο του κόσµου. Κάθε πράγµα θέλει να λεχθεί, να φανεί. Και η µετριότητα και η βλακεία. Και γι’ αυτό έχουν κι αυτά το χώρο τους.

Τι υπηρετεί σήµερα η φιλοσοφία;

∆εν µπορεί να υπηρετήσει τίποτα και κανέναν.
Σήµερα, ως πλανητική σκέψη µπορεί να τα θέσει όλα υπό ερώτηση και να δώσει αινιγµατικές απαντήσεις.

Τι θα νέκρωνε τη σκέψη µας;

Η έλλειψη του παιχνιδιού. Το παιχνίδι…
Ας θέσουµε πρώτα µια ερώτηση: πώς ξετυλίγεται ο κόσµος; ∆εν θα έλεγα τι είναι ο κόσµος, γιατί τότε τον καθιστούµε στατικό. Οι µεν λένε προϊόν της ιδέας, οι άλλοι λένε προϊόν της ύλης, άλλοι λένε δηµιούργηµα του Θεού, άλλοι λένε φαντασίωση του ανθρώπου. Ολα αυτά είναι νοήµατα που δίνουµε σαν να βρισκόµαστε έξω από τον κόσµο, ενώ ο κόσµος ο ίδιος ξετυλίγεται χωρίς νόηµα, χωρίς γιατί και επειδή, σαν παιχνίδι.

Τι είναι ο χρόνος;

Ενα κεντρικότατο θέµα του στοχασµού, που κινητοποιεί και συντρίβει κάθε στοχασµό.

Λέτε «να µοχθήσουµε να σώσουµε το όνειρο αφού δεν µπορούµε να το πραγµατοποιήσουµε»…

Ολοι κινούµεθα και από διάχυτα όνειρα. Τα όνειρα είναι τα ανοίγµατα της ζωής µας. Εχουµε να µάθουµε περισσότερα πράγµατα από τα όνειρά µας.

Η µη πραγµατοποίησή τους…

Ισως κλονιστεί και η έννοια της πραγµατοποίησης. Ισως κάποτε καταλάβουµε ότι το «πραγµατοποιώ» σηµαίνει συγχρόνως και συντρίβοµαι.

Γιατί υποφέρει ο άνθρωπος;

∆ιότι δεν είναι το όλον. Είναι ένα τµήµα του.

Θα µπορούσε να είναι αλλιώς;

∆εν θα µπορούσε, αλλά πνίγεται µέσα σε αυτόν τον περιορισµό. Οτι δεν µπορεί να είναι εδώ και κει συγχρόνως…

Τι είναι ο έρωτας;

Η αναζήτηση που έγκειται στη συνάντηση και τη µη συνάντηση µε τον άλλον.

Τι είναι για σας το θηλυκό;


Το ήµισυ του κόσµου.
Κάτι πάρα πολύ κυρίαρχο, όχι σε επίπεδο διάκρισης φύλων, άντρας - γυναίκα.
Είναι σαν δύο δυνάµεις στον κόσµο.
Η σχέση µε το θηλυκό είναι ένα από τα σηµεία συνάντησης, των ανθρώπων µεταξύ τους και µε τον κόσµο, και µαζί αποµάκρυνσης.
∆εν µπορεί ποτέ να πραγµατοποιηθεί η απόλυτη συνάντηση αρσενικού και θηλυκού.

Επαιξε ρόλο το θηλυκό στη ζωή και στο έργο σας;

Πάρα πολύ. Αλλά δεν ξέρω πολύ καλά πού και πώς.

Ο θάνατος;


∆ιατρέχει όλη τη ζωή, είναι το οριστικό τέλος της και διατηρεί τα ίχνη της ζωής του θανόντος, που κι αυτά θα εξαφανιστούν κάποτε.

Τον φοβάστε;

∆εν υπάρχει για µένα ο φόβος του θανάτου, χωρίς αυτό να σηµαίνει ότι θέλω να πεθάνω αύριο. Ο θάνατος είναι ο καλύτερος φίλος και ο χειρότερος εχθρός, γιατί βάζει ένα τέρµα στην περιπέτεια που λέγεται ζωή. Αλλά είναι αυτός που δίνει νόηµα σε κάθε πράγµα.

Οι περισσότεροι φοβούνται.

Ο άνθρωπος φοβάται τη ζωή περισσότερο από το θάνατο. Τη ζωή που οδηγεί προς το τέλος νοµίζω ότι φοβούνται οι άνθρωποι.

Μεγαλύτερος φόβος σας;

Το στέγνωµα της ψυχής και της σκέψης.

Πώς θα νικηθεί ο φόβος;

Με τη συµφιλίωση µαζί του.

Ποια τρία πράγµατα θα άξιζε να πιστέψουµε;

Η πίστη είναι υπόθεση θρησκευτική. Με την ποίηση και τη σκέψη ο άνθρωπος µπορεί να ανοιχτεί στη φύση, στην τεχνική και στο περιπλανώµενο παιχνίδι επάνω σε έναν ληξιπρόθεσµο πλανήτη.

Από πού να πιαστεί ο σύγχρονος άνθρωπος για να υπάρξει;


Να πιαστεί δεν µπορεί από πουθενά. Του είναι ίσως δυνατόν να ανοιχτεί στο αποσπασµατικό Ολον.

Με τι όπλα;

Χωρίς όπλα. Και χρησιµοποιώντας όλα τα όπλα.
Το άνοιγµα δεν είναι κάτι το µυστηριώδες.
Ας πάρουµε µια παρέα στην παραλία.
Οι µεν φωτογραφίζουν τους δε. Θέλουν να τους οικειοποιηθούν, να τους αρχειοθετήσουν.
Οι άλλοι φωτογραφίζουν τη θάλασσα, θέλουν να την ακινητοποιήσουν.
Οι άλλοι λένε, τι ωραία που είναι, δες, δες τι ωραία που χτυπάει το κύµα.
Ολα αυτά είναι µορφές ακινητοποίησης του χρόνου, του χώρου και όχι άνοιγµα στο χωροχρόνο.
Ανοιγµα είναι να έκαναν µπάνιο, να χαίρονταν, να ζούσαν χωρίς αυτό το δες, δες…

Το αξιακό σύστηµα που οικοδοµείτε;

∆εν οικοδοµώ σύστηµα. Επιχειρώ ένα βήµα. Και αυτό θα περάσει. ∆εν είναι αυτοσκοπός. Ξέρει κανείς ότι αφήνει κάτι πίσω του και ας έχει υποστεί απέραντες µεταλλαγές.

Αυταπάτη αθανασίας;

Αν το εκλαµβάνει κάποιος σαν αυταπάτη αθανασίας, πρέπει τελικά να ξέρει ότι θα γίνει κάτι τελείως άλλο.

Εχω µια πικρή αίσθηση από όσα λέτε για τον κόσµο.


Πικρή, γιατί κρατάµε χιλιάδων χρόνων πίκρα. Γιατί µας έµαθαν ότι ο άνθρωπος πρέπει να είναι το ιδεατόν του Πλάτωνα, το καλό του Χριστιανισµού, ο καλός αστός και µετά ο καλός προλετάριος, σήµερα ο καλός παραγωγός… Η ανθρωπότητα έχει υποστεί χιλιάδων χρόνων κηρύγµατα που την περιορίζουν ολοένα και πιο πολύ.

Υπάρχει σήµερα κρίση;

Υπάρχει κρίση πολιτισµού, κρίση στον ψυχισµό των ανθρώπων, η οποία εκδηλώνεται σε ολόκληρο τον κόσµο.

Γιατί οι νέοι πάντα διάβαζαν Μαρξ και Νίτσε συγχρόνως;


∆ιότι και οι δύο κάνουν ανελέητη κριτική του παρόντος. Ο Μαρξ καταδικάζει όλη την αποξένωση του ανθρώπου από τον εαυτό του µέσα στο καπιταλιστικό σύστηµα. Ο Νίτσε βλέπει στο σύστηµα όπου ζούµε έναν απέραντο µηδενισµό. Οµως και οι δύο θέλουν να κάνουν ένα βήµα σωτηριολογικό. Ο Μαρξ στον απόλυτο κοµµουνισµό και ο Νίτσε στον υπεράνθρωπο. Ως τα τώρα δεν ξέρω κανέναν φιλόσοφο που να µη θέλησε να δώσει σωτηριολογικό άνοιγµα.

Για ποιον πολιτισµό θα µιλούσατε σήµερα;
Η εποχή µας είναι η εποχή του µυθολογικο-τεχνολογικού πολιτισµού που κρύβει το βαθύτερό του κίνητρο.

Με ποια εργαλεία θα µπορούσαµε να «εξανθρωπιστούµε»;


Με τα εργαλεία προχωρούµε, όπως λένε (προς τα πού;), αλλά αυτά δεν λύνουν το βασικό πρόβληµα της ύπαρξης της ανθρωπότητας, η οποία είναι εγκλωβισµένη στην τεράστια δύναµη που προέρχεται από τη συνάντηση της φύσης µε την τεχνική.

Η µεγαλύτερη χαρά;

Οι συναντήσεις -στιγµιαίες και καίριες- µε εκφάνσεις της φύσης, η δύναµη του έρωτα και της φιλίας που περιέχει τον έρωτα, οι σκέψεις που έρχονται σε µας.

Το µεγαλύτερο όραµα;


Το όραµα της συνάντησης της σκέψης και του κόσµου και η παραδοχή του φευγαλέου.
Η παραδοχή της φανέρωσης και της ταυτόχρονης απόσυρσης, όσο γίνεται πιο γαλήνια.

Νιώθετε ότι πρέπει να αποδείξετε κάτι;

Από την εφηβεία είχα την εντύπωση ότι έπρεπε να πω αυτό που βλέπω.

Η εξάρτηση από τους άλλους είναι αδυναµία;


Εχουµε αναγκαία εξάρτηση από τους άλλους ανθρώπους.
Η εξάρτηση πάλι δηµιουργεί τα κενά της.
Εξάρτηση και µη εξάρτηση έχουν το αναγκαίο στοιχείο που είναι και θετικό και αρνητικό.

Αυτοδυναµία;


∆εν µπορεί να υπάρξει σε κανένα επίπεδο.

Η εικόνα που έχετε για τον εαυτό σας;

Ειλικρινά, δεν έχω µια ενιαία εικόνα του εαυτού µου.
Οταν γνωρίζω ότι η τάδε σκέψη είναι σηµαντική, τότε νοµίζω ότι ίσως αυτό είναι περαστικό, λέω ότι προσπαθώ να τολµάω να σκέπτοµαι, ενώ το µεγαλύτερο σύνολο των ανθρώπων σήµερα δεν σκέπτονται… Θα έλεγα, είναι πρισµατική η εικόνα του εαυτού µου, όπου γυρίζουν διαρκώς όλα τα χρώµατα, όπως στο καλειδοσκόπιο.

Η σύγχρονη Ελλάδα;

Είναι ένα πρόβληµα. Ούτε Ανατολή ούτε ∆ύση ούτε Ευρώπη ούτε Ασία. Βαδίζει προς την αναζήτηση µιας ενότητας, την οποία δεν βρίσκει εύκολα. ∆εξιά και Αριστερά είναι φθαρµένες και δεν αναδύεται ένας δρόµος.

Πώς θα ανακαλύψουν οι Ελληνες πολιτικοί την «πραγµατική πολιτική»;

Θα έπρεπε να ξεπεράσουν τον στενό πολιτικαντισµό. Είναι όµως αυτό δυνατό;

Είναι εφικτή η ∆ηµοκρατία;

Η ∆ηµοκρατία µένει ουτοπική, δηλαδή δεν έχει πουθενά τόπο να πραγµατοποιηθεί. Το ίδιο της το νόηµα µας ξεφεύγει.

Τι σας έχει δώσει η Ελλάδα;

Μια ζωική ορµή. Την επαφή µε τα στοιχεία της, τη θάλασσα, τον αέρα, τη γη, τη φωτιά.

Τι σας έχει πάρει;

∆εν είχα ποτέ την προκατάληψη, ώστε να µπορέσει να µου την πάρει.

Οι τιµές που σας κάνουν τα ελληνικά πανεπιστήµια τι συναισθήµατα σας γεννούν;

Ευχάριστα. Θα επιθυµούσα όµως και µια πιο ζωντανή συζήτηση, στοχαστική και παραγωγική, µε τους πανεπιστηµιακούς.

Σκεφτήκατε ότι µπορεί να σας τιµούν και να µη σας έχουν διαβάσει;


Πολλά πράγµατα δεν χρειάζεται να έχουν διαβαστεί. Μπορεί να διαπερνάνε την ατµόσφαιρα.

Εσείς διαψεύδετε την κατάρα των Ελλήνων να µην αναγνωρίζουν ζώντες δηµιουργούς.


Στην Ελλάδα υπάρχει µεµψιµοιρία και δυσκολία αν δεν προηγηθεί µια αναγνώριση από τα έξω. Εξω είναι πιο πολιτικά θεσµισµένα τα πράγµατα. Αλλά και υπάρχουν πράγµατα που περιµένουν ακόµα το µέλλον τους.

Πιστεύετε ότι έχετε αµειφθεί;


Και ναι και όχι. Αν όµως ήταν πλήρης η αναγνώριση, θα σήµαινε ότι θα επιπέδωνε και το ειπωµένο.

H τέχνη αποτιµάται σε χρήµα. Η σκέψη;

Υπάρχει προσωπική σχέση µε το έργο τέχνης. Η σκέψη έχει µία σχέση µε το όλον. Μπορεί να αποτιµηθεί ένα έργο. Το όλον όµως;

Τι θα λέγατε σε έναν νέο φιλόσοφο;

Να ανοιχτεί στη σκέψη, στα κείµενα και στο κίνηµα της σκέψης, στην ποίηση που διατρέχει κάθε τέχνη και να ζήσει και να πει αυτό που τον εµψυχώνει και τον συνθλίβει ατοµικά και κοινωνικά.

Τι θα λέγατε σε έναν έφηβο;

Να κρατήσει, όσο γίνεται, έναν παλµό και στη λεγόµενη ώριµη ηλικία.



Θερµές ευχαριστίες στην, και συνάδελφο δηµοσιογράφο, Κατερίνα ∆ασκαλάκη, σύντροφο του Κώστα Αξελού τα τελευταία τριάντα χρόνια, για τις µύριες διευκολύνσεις ώστε η συνέντευξη αυτή να πραγµατοποιηθεί µε τις καλύτερες δυνατές συνθήκες.

Ο βίος του σε 283 λέξεις
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1924. Από αστική οικογένεια, διδάχτηκε από παιδί γαλλικά και γερµανικά. H εφηβεία του φωτίστηκε από τα κείµενα των Ηράκλειτου, Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Εµπεδοκλή, Μαρξ, Νίτσε, Ντοστογιέφσκι και ποιητών όπως ο Ρεµπώ, ο Ρίλκε. > Στα δεκαεπτάµισι χρόνια του εντάχθηκε στην κοµµουνιστική νεολαία και, παρά τις διαφωνίες του, πήρε ενεργό µέρος στην Αντίσταση, υποστηρίζοντας ότι «ο πραγµατικός κοµµουνιστής πρέπει να κρατάει στο ένα χέρι το όπλο και στο άλλο τα βιβλία του Ρίλκε». Το 1944, στα ∆εκεµβριανά, έζησε εικονική εκτέλεση στα κρατητήρια της Ασφάλειας, φυλακίστηκε σε στρατόπεδο και τελικά απέδρασε. Οπως ήταν φυσικό, η σχέση του µε το δογµατικό ΚΚΕ δεν ήταν δυνατό να συνεχιστεί και το 1946 εγκατέλειψε τις γραµµές του. > Τέλη του 1945, µε τη βοήθεια του Οκτάβιου Μερλιέ -διευθυντή τότε του Γαλλικού Ινστιτούτου στην Αθήνα- επιβιβαζόταν στο θρυλικό πλέον πλοίο «Ματαρόα» µαζί µε τον Κ. Καστοριάδη, τον Κ. Παπαϊωάννου, τον Κ. Βυζάντιο, τη Μ. Κρανάκη, τον Κ. Κουλεντιανό, τον Ν. Σβορώνο και άλλους, µε προορισµό το Παρίσι. Λίγο διάστηµα µετά την αναχώρησή του, καταδικαζόταν ερήµην σε θάνατο. > Σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόννη, όπου και δίδαξε (1962-1973). Αρχισυντάκτης του πρωτοποριακού τότε περιοδικού Arguments (Επιχειρήµατα) από το 1956 ώς το 1962, ίδρυσε και διηύθυνε την οµώνυµη φιλοσοφική σειρά στις Editions de Minuit, στην οποία εκδόθηκαν επίσης και τα περισσότερα από τα βιβλία του. > Πασίγνωστη η διένεξή του µε τον Σαρτρ, τον οποίο εγκαλούσε για µη πρωτότυπη σκέψη και έκθεση παλαιότερων φιλοσοφικών ιδεών. Ο Σαρτρ τον κατηγορούσε επειδή είχε εγκαταλείψει τον κοµµουνισµό. > Εχει εκδώσει είκοσι τέσσερα βιβλία και πλήθος κειµένων (γαλλικά, ελληνικά και γερµανικά), που µεταφράστηκαν σε δεκαέξι γλώσσες. >Τον Απρίλιο θα κυκλοφορήσει στη Γαλλία από τις εκδόσεις Les Belles Lettres το καινούργιο βιβλίο του µε τίτλο «Αυτό που επέρχεται».

Πηγή: Περιοδικό «Κ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου